07
November

Instalacje odgromowe

Wielokrotnie w trakcie kontaktów z inwestorami otrzymujemy pytania o instalacje odgromowe. Pytają oni nas czy instalacja odgromowa jest niezbędna ? I od razu dodają że przecież najczęściej jest tak, że piorun uderza w najwyższy punkt znajdujący się w pobliżu. Bo skoro wokół Ich wymarzonego domu rosną wysokie drzewa lub stoją inne, wyższe budynki to czy aby przypadkiem instalacja odgromowa nie jest trochę na wyrost ?

Koszt instalacji odgromowej

Zacznijmy od końca. Wydatek 1,5 tys - 3 tys. zł (na taką kwotę można oszacować koszt instalacji odgromowej, średniej wielkości domu z poddaszem użytkowym) to raczej niewielki procent łącznych kosztów budowy domu, który ma nam zagwarantować poczucie bezpieczeństwa i spokojny sen. Szczególnie gdy na dworze szaleje burza z piorunami, której skutki możemy odczuwać nawet 1,5 km od naszego domu.

Co na to prawo ?

Instalacja odgromowa jest obowiązkowa w budynkach wyższych niż 15m i o powierzchni większej niż 500 mkw. To kryterium nie obowiązuje np. w domach szkieletowych o konstrukcji drewnianiej. W takim wypadku instalacja odgromowa jest wymagana przepisami prawa budowlanego. Dom jednorodzinny musi być również wyposażony w instalację odgromową, jeżeli wynika to z ze wskaźnika zagrożenia piorunowego, który wylicza się według zasad przedstawionych w normach. Wskaźnik ten zależy nie tylko od wymiarów budynku, ale również od rodzaju jego konstrukcji i lokalizacji. Przy obliczeniach bierze się bowiem pod uwagę zarówno materiały użyte do budowy a także warunki strefy atmosferycznej czyli średni roczny czas burz w danej strefie, ukształtowanie terenu (górski, nizinny) oraz sąsiedztwo innych zabudowań. Obliczenie powinno zostać wykonane przez uprawnioną osobę, która odradzi, zaleci lub nakaże zainstalowanie zabezpieczeń od pioruna.

Rola instalacji odgromowej

Najprościej rzecz biorąc instalacja odgromowa ma proste zadanie – musi przejąć na siebie energię wyładowania atmosferycznego (pioruna) i bezpiecznie odprowadzić ją do ziemi. Wyładowania atmosferyczne wyzwalają energię o ogromnej sile (temperatura we wnętrzu pioruna sięga 1500°C). Jeżeli energia ta nie zostanie odprowadzona do ziemi, poprzez metalowy przewód połączony z instalacją odgromową, możemy spodziewać się zniszczenia budynku, urządzeń podłączonych do prądu, a nawet pożaru domu. Nie warto więc ryzykować, tym bardziej, że nie możemy mieć pewności, że piorun nie trafi w nasz dom lub jego okolice.

Instalacja odgromowa - od czego zacząć ?

Dobrze zaprojektowana i poprawnie wykonana instalacja odgromowa zabezpiecza dom prawie w 100%. O jej wykonaniu należy pomyśleć już na początku budowy, ponieważ niektóre elementy, np. uziom fundamentowy, trzeba wykonać w trakcie budowy.

Decydując się na zabezpieczenia odgromowe trzeba pamiętać o kilku zasadach:

1. Instalacja odgromowa powinna zabezpieczać nie tylko kalenicę dachu, ale całą jego konstrukcję (musi być zamontowana wzdłuż kalenicy i na bocznych krawędziach połaci dachowej. Należy z nią połączyć wszystkie elementy znajdujące się na dachu i wystające ponad jego powierzchnię, tj. maszty antenowe, wierzchy i nasady kominowe, wywietrzniki

2. Przewody odprowadzające (dwa to absolutne minimum) – w przypadku uderzenia piorunem zapewniające przepływ prądu z dachu do ziemi – należy montować po przekątnej w narożnikach budynku.

Budowa instalacji odgromowej

System odgromowy składa się ze zwodów, przewodów odprowadzających, przewodów uziemiających oraz uziomu.

Zwody – to linki ze stali ocynkowanej, miedzi lub stali nierdzewnej, ułożone na dachu. Ich zadaniem jest bezpośrednie przyjmowanie prądów piorunowych. Naciągi są mocowane za pomocą dobranych do pokrycia uchwytów dystansowych.

Przewody odprowadzające – łączą zwody z przewodami uziemiającym. Układa się je na zewnętrznych ścianach budynku – z daleka od okien, drzwi, bez załamań i z zachowaniem między nimi odległości 20 cm (muszą być min. dwa).

Przewody uziemiające – łączą przewody odprowadzające z uziomami. Układa się je w linii prostej, najkrótszą drogą do uziomu – zwykle wzdłuż naroży domu lub rynien i rur spustowych. Poprzez zacisk pobierczy umieszczony w puszcze ochronnej (na elewacji budynku) przewód ochronny łączy się z przewodem uziemiającym, prowadzącym do uziomu. Przewody uziemiające mogą być umieszczone zarówno na elewacji, jak i pod nią - w specjalnych przewodach prowadzących.

Uziomy – natomiast to metalowe elementy, które umieszcza się w gruncie. Najczęściej wykonuje się je na dwa sposoby: jako uziomy fundamentowe lub otokowe.

Te pierwsze stanowi stopa lub ława fundamentowa ze zbrojeniem przystosowanym do połączenia z przewodem odprowadzającym. Uziom otokowy to metalowa taśma, tzw. bednarka, ułożona poziomo wokół domu i zakopana w ziemi na głębokości min. 0,5 m, nie bliżej niż 1 m od ścian zewnętrznych budynku.

Wykonanie oziomu otokowego po zakończeniu prac budowlanych może być trudne, szczególnie gdy wokół domu wykończymy ścieżki i tereny zielone. Zwody montuje się na najwyższych punktach dachu – kalenicy, kominie.

Tak jak każdą inną instalację, tak i instalację odgromową powinien zaprojektować, dobrać i wykonać fachowiec. Kontrolę instalacji należy przeprowadzać przynajmniej dwa razy w roku – koniecznie na wiosnę i na jesieni, kiedy w naszym klimacie jest najwięcej burz. Przegląd powinien polegać na sprawdzeniu miejsc połączeń zwodów, przewodów odprowadzających i uziemiających. Najczęściej spotykane, ale na szczęście łatwe do usunięcia uszkodzenia, to rozłączenie przewodów czy też korozja zamocowań uchwytów dystansowych i śrub. Raz w roku elektryk powinien zmierzyć poziom rezystancji uziomów, a wynik zapisać w protokole pomiarów i przechowywać razem z metryką instalacji. Podwyższona wartość rezystancji wskazuje na niesprawną instalację.

By czuć się bezpiecznie

Do pełni poczucia bezpieczeństwa, oprócz instalacji odgromowej i przeciwprzepięciowej, konieczne jest ubezpieczenie domu. Warto bardzo uważnie przeczytać warunki umowy, a ze szczególną uwagą działy „zakres ubezpieczenia” i „wyłączenia”, by upewnić się, czy umowa obejmuje również uszkodzenia lub pożar wywołany przez pioruny.

Przewiń do góry